ÜLKEMİZDE KULLANDIĞIMIZ ASANSÖRLER NE KADAR GÜVENLİDİR?
Şöyle bir arkamıza yaslanıp düşünelim bir insan kaç kat yüksekliğe yürüyerek çıkabilir? Günümüzde İstanbul, Ankara ve Bursa’da 30-40 kat yüksekliğinde binaların inşa edilmesinde asansörlerin gücü göz ardı edilemez. Bir binanın 30. Katında oturduğunuzu ve Pazar alış verişinden sonra ellerinizde 15-20 kilo yükle yürüyerek 30. kata çıkacağınızı hayal edin, ne kadar zor olurdu. Asansörler icad edilmemiş olsaydı bu yükseklikte binalar yapılamayacak ve daha çok müstakil 4-5 katlı binalar inşa edilecekti.
Peki günlük yaşantımızda artık çok sık kullandığımız, yaşantımızın içine bu kadar çok giren asansörler ne kadar güvenlidir hiç düşündünüz mü? Türkiye’de kullanımda olan 400 bin asansör, her gün ortalama 50 milyon insan taşımaktadır. Nüfusumuzun yaklaşık % 70’inin günde ortalama 5 defa kullandığı asansörlerden sadece % 16’sının güvenli çıkması, içinde bulunduğumuz riski açıkça gözler önüne sermektedir. Ülkemizde birçok asansör bina ile aynı yaştadır (Ortalama 20-25 Yıllık) ve bu asansörler ciddi bir tehlikedir. Özellikle eski binalarda bulunan asansörlerde kaza olma riski daha fazladır. Yapılarda iş kazalarına karşı kaza öncesinde çalışmalar yapılması gerekliliği maddi ve manevi kayıpların önüne geçilmesi için şarttır.
Türkiye, ölümlü asansör kazalarında Avrupa’da birinci sırada yer almaktadır. Asansörlerde yılda ortalama 200 kazanın olduğu ülkemizde yaklaşık % 20’si can kaybı ile sonuçlanmaktadır. Asansörler, güvenlik standartları çok yüksek tasarlanmış bir makinadır. Asansör, doğru firma seçilip doğru bakımlar yaptırıldığı zaman otomobilden, uçaktan bile daha güvenli tasarlanmış makinalardır. Asansör firmalarında CE işaretlemesi zorunludur, ancak merdiven altı firmaların çok olması iş verenin fiyatlardan dolayı bunlara yönelmesi güvenlik sıkıntılarını da beraberinde getirmektedir. Türkiye’de % 20-25 civarında merdiven altı asansör üreticisi bulunmaktadır.
Her asansörün yasa ve yönetmeliklerle belirlenmiş bir sorumlusu vardır. Özel ya da kamu binasında olsun bu sorumlu kişilerin uygunsuz asansörlerde meydana gelebilecek bir kaza sonrasında büyük cezalar ile karşı karşıya kalma riski olduğu bilinmelidir. Apartman sorumluları binada bulunan asansörlerin bakımlarından birinci derecede sorumludurlar. Bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere ayda bir defa bakımını ve yılda bir defada periyodik kontrolünü yaptırmaktan sorumludur. Kullanılan her asansörün bir kimlik numarası bulunması gerekmektedir, Periyodik kontroller bakanlık tarafından yetkilendirilen ve ilgili idare ile protokol imzalayan A Tipi muayene kuruluşları tarafından yapılmalıdır.
Türkiye’de kullanılan 200 bini lisanssız 430 bin asansörün üçte birinin kırmızı etikete sahip olması, güvenliğe ilişkin önemli soru işaretlerini de beraberinde getirmektedir. Araçlarımıza nasıl önem verip 10 bin kilometre bakımlarını yada 60 bin kilometrede ağır ve detaylı bakımlarını yaptırıyorsak, kullandığımız asansörlerinde bakımlarını muhakkak yaptırmamız gerekmektedir. Asansörlerin periyodik bakımlarının yapılması yetkili kuruluşlar tarafından yapılmalıdır.
Asansör sektöründe yetişmiş eleman sıkıntısı hat safhadadır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu Trabzon’da Şubat 2016’da yaptığı açıklamada Mesleki Yeterliliğe dikkat çekerek “İmtihanlarda en çok kalanlar asansörcüler, Neredeyse 10’da 1-2 başarı var, bu rakam ürkütücüdür. Demek ki bizim “Mesleki Yeterlilik Belgesi’ne olağanüstü derecede ihtiyacımız var” beyanatında bulunmuştur.48 Meslek’te Ocak 2017 itibariyle Mesleki Yeterlilik Belgesi olmayanlar çalışamayacaklardır, Asansör bakım ve montaj işleri de bu mesleklerin içerisindedir.
Yıllık kontrolü yapılan her asansöre uzman kontrol mühendisleri tarafından kırmızı, sarı, mavi veya yeşil etiket yapıştırılır. Bu etiketler asansörlerimizin can ve mal güvenliğine uygun olup olmadığını anlayabilmemiz için kabin içerisine kullanıcıların göreceği yerlere yapıştırılır.Eğer kullandığınız asansörlerde bu etiket bulunmuyorsa,en kısa zamanda apartman yöneticiniz veya iş yeri yönetiminden periyodik kontrolün yapılmasını isteyin.
Kırmızı Etiket:Can ve mal güvenliğiniz için yüksek risk teşkil eden en kısa sürede giderilmesi gereken uygunsuzlukların tespit edildiği güvensiz asansörlere verilir.Kırmızı renkli bilgi etiketi olan asansörler 30 gün süre içerisinde tespit edilen uygunsuzlukları giderilmez ise kullanım dışı bırakılması amacıyla bağlı bulunduğunuz belediyeye bildirir ve asansörünüz mühürlenerek kullanıma kapatılır.
Sarı Etiket: Can ve mal güvenliğimiz için kusurlu seviyede risk teşkil eden asansörlere verilir. Bina sorumlusu veya asansör monte eden firma yetkilisi bu eksiklikleri 60 gün içerisinde gidermesi gerekmektedir.
Mavi Etiket:Can ve mal güvenliğimiz için hafif kusurlu seviyede risk oluşturan asansörlere verilir.Bina sorumlusu veya asansörü monte eden firma bu eksiklikleri 12 ay içerisinde gidermesi gerekmektedir.
Yeşil Etiket:Can ve mal güvenliğimiz için hiçbir risk teşkil etmeyen, güvenle kullanılabilecek asansörlerdir.Ülkemizde kullanılan tüm asansörlerin yeşil etiketli olması gerekmektedir.
Asansörümüzün güvenli olması ve risk taşımaması için şu özelliklerinin bulunması gerekmektedir.
- Kabin içinde bulunan imdat butonu ve acil aydınlatma sistemi elektrikler kesilse dahi mutlaka çalışır durumda tutulmalıdır.
- Kabinin katta olduğunu anlamak için kabin içerisinde bulunan aydınlatmaların muhakkak yanması gerekmektedir.
- Yangın riskine karşı asansör kuyusu her zaman temiz tutulmalıdır.
- Kabin katta yokken kat kapısının kesinlikle açılmaması gerekmektedir.
- Asansör kabinlerinde taşıyacağı maksimum yükü gösteren levhalar bulunmalıdır.
- Elektrikle kesildiğinde asansör içinde ara katta kalındığı zaman, asansör kendisini otomatik olarak kat hizasına çıkarmalıdır.
- Sesli iletişim için muhakkak kabin içinde telefon bulunmalıdır.
- Kapı açıkken, fotoselin çalışıp çalışmadığını elinizle kontrol edin.
- Kabin içindeyken, kapının açılmaması gerekmektedir eğer kapı açılıyorsa asansörün durması gerekmektedir.
Hamit KOCAMAN
Yüksek Teknik Öğretmen (Metal İşleri)
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
Yorum yapılmamış