Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği
İnsanoğlunun varoluşundan bu yana süregelen giyinme ihtiyacının doğurduğu tekstil sektöründe , ürünlerin bize sunulana kadar ne gibi süreçlerden geçtiğini, tekstil çalışanlarının hangi şartlar altında ve koşullarda çalıştığını bir çoğumuz bilmiyoruz.
Ülkemizdeki en yaygın ve büyük sektörlerden biri olan tekstil sektörü iş sağlığı ve güvenliği açısından riskli bir sektör ve riskli çalışmalar içeren çırçırlama-iplik üretimi-kumaş üretimi-terbiye bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili maalesef büyük firmalar dışında önlem alınmadan çalışma yapılmaktadır.
Tekstil ve konfeksiyon sektöründe;
- MAKİNALAR,
- GÜRÜLTÜ,
- TOZ,
- KİMYASALLAR
- ERGONOMİ,
gibi durumlar iş sağlığı ve güvenliği açısından büyük riskler taşımakta ve bunların sonunda meslek hastalığına yakalanma ve iş kazası geçirme tehlikesi bulunmaktadır.
İş kazası ve meslek hastalığına neden olan riskleri ayrıntılı olarak inceleyelim,
MAKİNALAR
Tekstil sektörünün bütün bölümlerinde kullanılan makinelerden kaynaklanan tehlikeler,
- Hareketli aksamlar ( kayış, kasnak, döner silindirler)
- Makine koruyucuları ( fotosel, switch, mekanik korucular)
- Acil stop butonları
- Makinelerin kesici kısımları
Tekstil sektöründe kullanılan makinelerinin açıkta olan hareketli kısımlarının yol açtığı tehlikeler arasında çalışanın kolunun, elinin, parmaklarının ya da vücudunun başka bölümlerinin hareketli aksamlar arasında sıkışarak ezilmesi, kopması, kırılması vb şeklinde iş kazaları sıklıkla meydana gelmektedir. Bu nedenle makinelerin kayış-kasnak sistemleri ve döner aksamları uygun koruyucu kapaklar ile kapatılmalı ve Sadece yetkili kişilerin kapakları açabilmesi için anahtar sistemi bulunmalıdır.
Makine koruyucularının istenildiğinde açılmasını engelleyecek switch ve operasyon bölgesine erişimi engellemek için fotosellerin bulunması gerekmektedir.
Bütün makinelerde yer alması gereken anahtarlı acil stop, yetkisiz kişilerin makineyi durdurup müdahale etmelerini engellemek için bulunmalı ve anahtarlı acil stoplar dışında da çalışanın kolayca erişebileceği acil stop butonu bulunmalıdır.
Konfeksiyon işletmelerinde en önemli risk kesim işlemi sırasında kullanılan makinelerden kaynaklanır. Kesim makinelerindeki en önemli tehlike parmak kesilmeleri, bunun önlenmesi için alınabilecek en iyi tedbir, kullanılan kesim motoru ve hızarların bıçak koruyucusunun olması ve işlem sırasında çalışanların çelik eldiven kullanmasıdır.
GÜRÜLTÜ
Gürültü tekstil sektöründe yaygın ve istenmeyen bir olaydır. Gürültü, çalışanların işitme kaybı , ruhsal bozukluklar gibi sağlık sorunları yaşamasına neden olmaktadır. Bu nedenle tekstil sektöründeki işletmelerin gürültü ölçümü yaptırması gerekmektedir. Ölçüm sonuçlarına göre , 85 dB(A) ve üzerinde gürültü olan ortamlarda ki tekstil sektöründe iplik üretim hattında yer alan harman hallaç-cer-tarak-penyöz bölümlerinde gürültü 80-85 dB(A), fitil ve vater bölümünde 85-93 dB(A), dokuma hazırlık haşıl ve taharlama 80-85 dB(A), iplik büküm katlama bölümlerinde 95-105 dB(A), örme bölümünde 80-85 dB(A), dokuma bölümünde 93-100 dB(A), kumaş boyama bölümünde80-85 dB(A) aralığındadır. Bunun neticesinde öncelikli olarak gürültüyü kaynağında yok etmeye çalışılmalı , mümkün olmadığı durumlarda çalışanlara gürültü seviyesine uygun kulak koruyucu temin edilmelidir. Çalışanlarda işitme kaybının tespiti için işe girişlerde odyogram ses testlerinin yapılmalı ve belli periyotlarda bu testler yenilenmelidir.
TOZ
Tekstil ve konfeksiyon sektöründe Pamuk toplandıktan sonra konfeksiyon aşamasına kadar tüm işlemler sırasında pamuk tozu oluşur. Oluşan pamuk tozlarına maruz kalınması obstrüktif bir hastalık olan bissinozise neden olmaktadır. Tekstil ve konfeksiyon işletmeleri kurulurken tozun çalışana ulaşmadan uzaklaşmasını sağlayacak havalandırma sistemleri geliştirilmelidir Kurulan havalandırma sistemlerinin etkili çalışabilmeleri için belli periyotlarda temizlenmesi ve yılda bir kez de periyodik bakımlarının yapılması gerekmektedir. Mühendislik teknikleri ile iç ortam havasındaki tozun kontrol edilemediği durumlarda ve yoğun toz bulunan yerlerde uygun toz maskeleri kullanılmalıdır. Kişisel solunum sistemi koruyucuları kullanılabilir.Çalışanların tozlu ortamdaki olumsuzlukların etkilerine karşın işe girişlerde akciğer semptomları ve solunum fonksiyonları ölçtürülmeli ve bu alanlarda çalışanların 6 ayda bir bu testleri yenilenmelidir.
KİMYASALLAR
Tekstil sektöründe kimyasal riskin en yoğun olduğu bölüm Boyama işletmeleridir. Boyama işlemi sırasında boyarmadde toz halinde olduğundan toz bulutu meydana gelmektedir. Dikkat edilmesi gereken husus bu zararlı toz bulutunun çalışan tarafından solunmamasıdır. Mümkün oldukça toz boyar maddeler yerine granül halde ya da sıvı halde olan boyar maddeler seçilmelidir. Boyama işlemi yapılan bölümlere uygun havalandırma tertibatları koyularak çalışanın tozu soluması önlenmelidir. Ortamdaki toz yoğunluğuna bağlı olarak uygun kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır. Sektörde kullanılan kimyasallar üretim alanı dışında yangından etkilenmeyen dolaplar içinde kilitlenerek muhafaza edilmeli ve her kimyasalın MSDS’ leri temin edilerek bu formlarda belirtilen güvenlik önlemlerine uyulmalı, çalışanlara bu konularda eğitim verilmelidir.
ERGONOMİ
Bütün çalışmalar insanın doğal duruşuna en uygun şekilde yapılmaya çalışılmalıdır. Doğal
duruş iş için en güvenli ve rahat duruştur, Doğal olmayan uygunsuz duruşlar kas ve eklemlere
baskı yapması sonucu vücudun fiziksel limitlerini zorlayarak kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına sebep olur ve iş stresini arttırır.
Tekstil sektörü açısından değerlendirildiğinde;
Yük kaldırma işleri teknoloji elverdikçe otomatik makineler ile yapılmalı, el
ile taşımanın zorunlu olduğu durumlarda çalışanlara doğru yük kaldırma ile ilgili eğitim verilmeli, işyerine bu konu ile ilgili afişler asılmalıdır.
Oturularak çalışılan işlerde sandalyeler çalışanlara göre ayarlanabilir olmalıdır. Masa altları ise çalışanların ayakları ve bacakları için uygun boşlukta olmalıdır.
Tekstil ve konfeksiyon sektörlerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından işletmelerde alınması gereken önlemlerin başında gelen beş ana başlık ele alınmıştır. Bu önlemlerin yerine getirilmesi için tespit edilen eksikliklerin işveren tarafından yerine getirilmeli ve alınan önlemlerin çalışanların uyup uymadığı işveren tarafından denetlenmelidir. Yaptığımız iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının öncelikli amacı işverenlerde ve çalışanlarda güvenlik kültürünün yaygınlaşması ve iş güvenliğini yaşam biçimi haline getirmesiyl iş kazaları ve meslek hastalıklarında önemli ölçüde azaltılması. Önemli olan önlemenin, ödemekten daha ucuz olacağı bilincinin her iki kesim tarafından benimsenmesidir.
MELTEM PARSAK
C SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
Yorum yapılmamış