İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrolü

Yazımıza iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini kimler yapabilir sorusuyla başlayacak olursak eğer, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 4. Maddesi’nin ğ bendinde periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tanımlanmıştır.

İlerleyen zamanlarda çıkartılması planlanan tebliğle belirtilen süreler içerisinde periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması veya akredite olma zorunluluğu geleceğini söyleyebiliriz.

Tebliğ çıkana kadar ilgili mühendis, teknik öğretmen, tekniker veya yüksek teknikerler tarafından periyodik kontrollerin yapılabileceğini belirtelim.

Basınçlı Kaplar: Buhar kazanları, Kalorifer kazanları, Taşınabilir gaz tüpleri(Dikişli, dikişsiz), Taşınabilir asetilen tüpleri, Manifoldlu asetilen tüp demetleri, Manifoldlu tüp demetleri, Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yerüstü), Sıvılaştırılmış gaz tankları (LPG, ve benzeri) (yer altı), Kullanımdaki LPG tüpleri, Basınçlı hava tankları, Kriyojenik tanklar, Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar.

Kaldırma-İletme Ekipmanları: Kaldırma ve/veya iletme araçları (Asansörler, vinçler vb.), Yürüyen merdiven ve yürüyen bant, İstif Makinesi (forklift, transpalet, lift), Yapı İskeleleri.
Tesisatlar: Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Paratoner, Akümülatör, Transformatör, Yangın Tesisatı ve Hortumlar, Motopomplar, Boru Tesisatı, Yangın Söndürme cihazı, Havalandırma ve Klima Tesisatı.

Tezgahlar: Takım tezgâhları, CNC makinaları, tekstil tezgâhları gibi makinaların genel adı olarak kullanılmakta olup ilgili yönetmelikte de tezgahlar tanımının net bir şekilde açıklanmadığı görülmektedir.

24/04/2017 tarihinde ilgili yönetmelikte yapılan düzenlemeyle periyodik kontrolün yetkili bir kişi tarafından yapılmasının zorunlu olduğu belirtilen tezgahlar için “Tezgâhlara yılda bir bakım ve muayene yapılması yeterlidir.” şeklinde bir düzenleme eklenerek tezgahların artık yetkili kişiler tarafından periyodik kontrolünün yapılmasının zorunlu olmadığı belirtilmiştir.

Uygulamada yapılan düzenlemenin yanlış olduğu yönünde görüşler olsa da mevcut durum bu şekilde sürmektedir.

Sonrasında 12 Ekim 2018’de Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yayınladığı bildiri:

İŞ EKİPMANLARININ PERİYODİK KONTROLLERİNDEYENİ DÖNEMHAKKINDA SORU-CEVAPDOKÜMANI

Bu doküman, 1 Ekim 2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğ

(Bu dokümanda Tebliğ olarak bahsedilecektir.)kapsamında iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri ile ilgili getirilen yeni düzenlemelerin soru cevap halinde açıklanması üzerine hazırlanmıştır.

Ayrıca 25 Nisan 2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Bu dokümanda Yönetmelik olarak bahsedilecektir.) kapsamında yürürlükte olan uygulamalar ile ilgili soru cevaplar da yer almaktadır.

Soru 1:Yönetmelik ve Tebliğ hükümlerinin uygulanmadığı durumlar ve alanlar hangileridir?

Cevap:24/6/2015 tarihli ve 29396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği uyarınca insan ve yük taşıyan asansörlerin periyodik kontrollerini gerçekleştirenler ve tezgâhların bakım ve muayenesini gerçekleştiren kişiler için Tebliğ hükümleri uygulanmamaktadır.

Soru 2:İş ekipmanlarının periyodik kontrollerini kimleryapabilir?

Cevap: Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, bu Tebliğ ve Yönetmeliğin EK-III’ünde yer alan gerekli niteliklerehaiz olmak şartıyla;a) Özel işyeri bünyesinde hizmet akdi ile çalışması halinde,

1) Çalıştığı işyerinde,

2) Aynı işverene ait olan holding veya şirketler grubu bünyesindeki diğer işyerlerinde,b) Kamu kurumlarında kamu görevlisi olması halinde,

1) Çalışmakta olduğu kurumda,

2) İlgili personelinin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurumlarında,Belge Yayımlanma Tarihi: 12.10.2018c) Fatura karşılığında periyodik kontrol hizmeti veren; kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, muayene kuruluşları, üretici firma, yetkili servisler, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre faaliyet gösteren şirketlerde çalışmaları halinde tüm işyerlerinde,periyodik kontrolleri gerçekleştirebilirler.Tebliğin yayımlanma tarihinden itibaren periyodik kontrol işlemleri şahıs olarak değil yukarıda belirlenen şartlarla yapılabilmektedir.

Soru 3: Periyodik kontrole tabi iş ekipmanlarıve meslek kategorileri ile ilgili bilgi verebilir misiniz?Cevap: Yönetmelik’te geçen ve periyodik kontrole tabi bazı iş ekipmanları ileilgili hazırlanmış tablo aşağıda yer almaktadır. Ayrıntılar için Yönetmeliğe göz atılabilir.

Soru 4: EKİPNET sistemi hakkında bilgi verebilir misiniz?

Cevap: EKİPNET, iş ekipmanlarınınperiyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerin elektronik ortamda kayıt ve bildirimi ile veri doğrulaması amacıyla kullanılan İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapacak Yetkili Kişilerin Kayıt Programıdır. Yönetmelikte belirlenen mezuniyet şartlarını sağlayan kişiler, e-devlet üzerinden EKİPNET’e giriş yaparak kayıt oluşturmakta ve periyodik kontrol temel eğitimi almadan önce bir geçici kayıt numarası almaktadırlar.Geçici kayıt numarası alan kişiler, Bakanlığımızca protokol yapılan ve yetkilendirilen kurumlardan eğitimalarak sınavda başarılı olmaları halinde yetkilendirilen kurum tarafından EKİPNET’e “başarılı” olarak kaydedilir. Bu aşamadan sonra sistem, kişilere kalıcı kayıt numarası atar.Kalıcı kayıt numarası alan kişiler periyodik kontrol yapmaya yetkili olurlar. Kullandıkları periyodik kontrol formlarını sistemden aldıkları kalıcı kayıt numaralarını işlemeleri gerekmektedir.Belge Yayımlanma Tarihi: 12.10.2018

Soru 5: Mezuniyet şartlarını sağladığım halde EKİPNET’te mezuniyet bilgilerim gözükmüyor ve kaydımı tamamlayamıyorum. Ne yapmalıyım?

Cevap: EKİPNET sistemi mezuniyet bilgilerini Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK)’ndan ve çalışma bilgilerini Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’dan güncel olarak çekmektedir. Mezuniyet bilgileri EKİPNET’te görünmeyen ve kaydını tamamlayamayan kişiler YÖK’e başvurarak mezuniyet bilgilerinin güncellenmesini talep etmeleri gerekmektedir.

Soru 6: Periyodik kontrol temel eğitimi hakkında bilgi verebilir misiniz?

Cevap: Tebliğ’de belirlenen eğitim başlıklarından oluşan ve Bakanlığımızca yetkilendirilen kurumlardan eğitim almak ve sınavda başarılı olmak şartıyla kişiler periyodik kontrol yapmaya hak kazanırlar. Periyodik kontrol temel eğitim müfredatı şu şekildedir:

Mevzuat eğitimi.

İş ekipmanları muayene tekniklerine sistematik yaklaşım.

Periyodik kontrol esnasında alınması gereken temel iş sağlığı ve güvenliği önlem, yöntem ve kuralları.

Ölçme ve deney cihazlarının tanıtılması, kalibrasyon ve doğrulamaların değerlendirilmesi.

Raporlama.

Çalışma etiği ve sorumluluklar.

Eğitim süresi, sınav dâhil olmak üzere iki günden az olamaz.

Soru 7: Pilot iller nerelerdir ve süre kısıtı nedir?

Cevap: Periyodik kontrol temel eğitimi alma ve kalıcı kayıt numarası ile işlem yapma zorunluluğu Tebliğ’de belirlenen süreyle en az 1 yıl olup Kırıkkale ve Eskişehir’de uygulama yapılmaktadır. Pilot sürenin bitiminden itibaren ülke genelinde iki yıl içerisinde kişiler, periyodik kontrol temel eğitimini alıp sınavdan başarılı olarak periyodik kontrol yapmaya hak kazanmalar gerekecektir.

Soru 8: Periyodik kontrol temel eğitimini hangi kurumlar, hangi şartlarla verebilmektedir?

Cevap: Periyodik kontrol temel eğitimi, Bakanlığımız ile protokol yapmak suretiyle;Belge Yayımlanma Tarihi: 12.10.2018

Makine, inşaat ve elektrik (elektrik–elektronik) mühendisliği bölümlerini bünyesinde bulunduran üniversiteler,

Örgün olarak eğitim vermede yetkin, personel belgelendirme konusunda en az beş yıl akredite olan kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıtarafından verilebilmektedir.Ayrıca Bakanlığımız kuruluşlarından İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM), periyodik kontrol temel eğitimi vermeye yetkilidir.

Soru 9: Protokol yapılan kurumlar hangileridir? Bu kurumlar nereden takip edilebilir?

Cevap: Protokol yapılan kurumlar İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü internet sayfasından ve sosyal medya hesaplarından takip edilebilir.

Bu dokümanın hazırlandığı tarih itibariyle iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişi eğitimi protokolü imzalanan kurumlar şu şekildedir:

1.Türk Standartları Enstitüsü

2.Makine Mühendisleri Odası

3.Adnan Menderes Üniversitesi

4.Uludağ Üniversitesi

5.Kastamonu Üniversitesi

6.Kocaeli Üniversitesi

7.Çukurova Üniversitesi

Soru 10: Periyodik kontrollerde akreditasyon ve hizmet yeterlilik belgesi zorunluluğu bulunmakta mıdır?

Cevap: Bakanlığımızca ekipmanlar belirlenene kadar Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında periyodik kontrol yapacak kuruluşlardan hizmet yeterliliği belgesi veya akreditasyon şartı aranmaz.Hali hazırda uygulamada olmayan ancak Bakanlık tarafından akreditasyona özel Tebliğ yayımlanmak suretiyle bu konuda düzenleme yapılabilir.

Soru 11: Periyodik kontrol formları ile ilgili kurumunuzda yapılan çalışmalar hakkında bilgi verebilir misiniz?

Cevap: İSGÜM İş Ekipmanları Birimi tarafından iş ekipmanlarının periyodik kontrol formlarının standardizasyon çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda öncelikli olarak dört ekipman (mobil vinç, yürüyen merdiven, sıcak su kazanı, sütunlu çalışma platformu) belirlenmiş ve Belge Yayımlanma Tarihi: 12.10.2018formları taslak olarak hazırlanmıştır. Formların hazırlanmasında akredite muayene kuruluşlarından, üreticilerden, kamu kurumlarından ve meslek kuruluşlarından görüşler alınmıştır.

Taslak formlar https://www.csgb.gov.tr/isgum/contents/isekipmanlari/adresinden incelenebilir.

Soru 12: İş ekipmanları ile ilgili kurumunuzun iletişim bilgileri nedir?

Cevap: isekipmanları.isgum@ailevecalisma.gov.tr adresine konu ile ilgili tüm görüş, önerilerinizi sunabilir sorularınıza cevap alabilirsiniz.

Türktest A.Ş. tebliğ ve yönetmeliklerde bulunan tüm iş ekipmanlarının periyodik kontrolünü yapmakta, periyodik kontrol personelinin EKİPNET kaydı bulunmaktadır.