İş Tehlike Analizi Aşamaları
Tehlikeler Nasıl Belirlenir?
İTA yapılırken riskler ve tehlikeler nasıl belirlenmesi gerekir. Bu konuda birkaç değişik yöntem bulunmaktadır:
Genel denetimler değişik kişilerce yapılabilir.
Ancak genellikle denetimler, işyerinde görevli iş sağlığı ve güvenliği meslek personeli tarafından yerine getirilir.
Bu kişiler hem süreç ve prosedürleri hem de mevzuat gereksinimlerini iyi bilirler.
Genel teftişler genellikle tüm tesisin ayrıntılı incelemesini gerektirdiğinden bazen çok uzun zaman alabilir, bu yüzden yılda ancak bir-iki kez yapılırlar.
Özel denetimler, ilave risklerin ya da iş sağlığı güvenliği kaygılarının tespit edildiği alanlara yoğunlaşır.
Bunlar hedef gözeten denetimlerdir ve sadece belirli operasyonları incelerler.
İş sağlığı güvenliği sorumlularının yanı sıra ilgili operasyon veya sürecin yetkililerinin katılımıyla ortak bir çalışma yürütülür.
Hatta bazen dışarıdan uzmanlar da bu çalışmalara destek verilmesi gerekir.
Çevre kontrolü ise ilgili departman tarafından rutin olarak yapılır – günlük, haftalık, aylık kontroller.
Birim amirlerinin sorumluluğu altında yapılan bu denetimler sonucunda kritik görülen hususlar şirket prosedürlerine uygun olarak rapor edilir ve kayıt altına alınırlar.
OSHA İTA rehberi esas itibariyle işyerinde ne, ne zaman ve nasıl denetim yapılması gerektiği hakkında bilgiler verir ve bulguların dokümante edilmesini zorunluluğu getirir. Örneğin aşağıdaki tavsiyelerde bulunur:
Değişik işyeri denetimlerine ilişkin operasyonların ve departmanların listelenmesi
Denetim yapılan alanlardaki operasyonel aktivitelerin listelenmesi ve tanımlanması
Denetim tarih ve görevlerinin atanması
Denetim aktivitelerinin sırasının ve denetim hattının belirlenmesi, ve
Denetim sonrasında takip etme sorumluluklarının tespit edilmesi iş tanımlarının yapılması
İTA Aşamaları :
1-İşi anlamlı münferit parçalara böl
1-Tehlikeleri tespit et
2-Tehlikeleri incele/değerlendir.
3-Emniyetli prosedürleri ve koruyucu önlemleri belirle, uygula, uygulamasını denetle
4-İTA’ya gerekli revizyonları yap.
AŞAMA 1 :
İşi Parçalarına Ayır
- Her görevi yapılma sırasına göre listele
- Her faaliyeti tanımla
- Durumu değerlendir, faaliyet yürütülürken oluşan koşulları ayrıntılarıyla incele
- Faaliyet yürütülürken oluşan koşullar ile ilgili; İş sağlığı ve güvenliği hakkında düşün.
AŞAMA 2 :
Tehlikeleri Tespit Et
- Etkisi; örneğin bir cisimle yaralanma
- Delme, penetrasyon; keskin bir cisimle yaralanma
- Cisimler arasında kalarak ezilme veya uzuv kaybı
- Katı, sıvı ya da gaz maddeler nedeniyle hava kirliliği oluşması
- Tekrarlayan yanlış duruş nedeniyle oluşan kalıcı kas-iskelet hastalıkları
- Soğuk/sıcak
- Vücutta kırık, uzuv kaybı gibi ciddi hasara sebep olabilen sıkışma, ezme
- Körlüğe kadar giden göz hasarlarına sebep olabilen optik radyasyon
- Tehlikeli madde yutma ya da göz ya da deri yoluyla kimyasal maddelere maruziyet
- Düşme nedeniyle yaralanmalara sebep olabilen kaygan yüzeyler
Aşama 3 :
- Tehlike iş sağlığı riski mi yoksa iş güvenliği riski mi taşıyor?
- Tehlike yaralanma veya meslek hastalığına yol açar mı?
- Risk ne kadar ciddi?
- Tehlike sürekli mevcut mu yoksa zaman zaman ortaya çıkan bir tehlike mi?
- Mühendislik ve idari kontroller etkili mi? İşe yarıyorlar mı?
- Doğru KKE kullanılıyor mu?
- İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri yeterli bilinci sağlayabiliyor mu?
- Koruyucu önlemler uygun ve yeterli mi?
AŞAMA 4 :
İş Sağlığı ve Güvenliği Açıcından
Uygun Prosedürler ve Koruyucu Önlemler
İATA’da 4. aşama, belirlenen tehlikelerin ortadan kaldırılmasına yönelik emniyetli prosedürlerin ve koruyucu önlemlerin hayata geçirilmesidir.
- Bunun yöntemlerine örnekler ise;
- İşi yapış tarzının değiştirilmesi,
- İş alanının yeniden biçimlendirilmesi, düzenlenmesi
- Kullanılma olan maddeler yerine daha az tehlikeli maddelerin kullanılmasının sağlanması
- Manuel yerine otomatik teknikler geliştirilmesi
- Yalıtılmış ve temizlenmiş yüzeyler
- İş sağlığı güvenliği eğitimlerinin ilave edilmesi, geliştirilmesi, değiştirilmesi
- Araç-gereç ve ekipman değişimi
- KKE değişimi veya yenilerinin ilavesi
- En tehlikeli prosedürlerin daha az icra edilmesi
AŞAMA 5 :
İTA’nın Revizyonu
Günümüzün oldukça dinamik piyasa koşulları yüzünden sık sık değişen üretim şartları nedeniyle, İTA bir kez yapılacak bir çalışma olarak düşünülmemelidir.
İTA aşağıdaki veya benzer koşullar oluştuğunda zaman kaybedilmeden revize edilmelidir:
- Bir kaza, yaralanma veya iş hastalığı oluştuğunda,
- Bir ramak kalma’dan sonra
- İş değiştiği zaman,
- İşçinin iş güvenliği ile ilgili bir şikayeti vuku bulduğunda
- Ekipman hasar gördüğünde
- Minimum 6-12 ay gibi olmak üzere, belirli bir rutin plan çerçevesinde
Kontrol Yöntemi Hiyerarşisi :
İşyeri tehlikeleri ile uğraşırken, genellikle OSHA tarafından önerilen belirli bir kontrol yöntemi sırası kullanılır:
1-Riskleri azaltan veya tamamen ortadan kaldıran mühendislik kontrolleri ile başlanılması doğru olacaktır. Havalandırma ve makine koruma bandı buna iki iyi örnektir.
İşyeri tehlikeleri ile uğraşırken, genellikle OSHA tarafından önerilen belirli bir kontrol yöntemi sırası kullanılır:
2.Eğer risklerin azaltılmasında mühendislik kontrolleri tek başlarına yeterli olmuyorsa ya da etkin biçimde kullanılamıyorlarsa; eğitim, emniyetli iş prosedürleri, iş rotasyonu ve benzeri idari kontroller bir sonraki aşama olarak devreye alınırlar.
İşyeri tehlikeleri ile uğraşırken, genellikle OSHA tarafından önerilen belirli bir kontrol yöntemi sırası kullanılır:
3.Eğer bunlar da yeterli olamıyorsa, KKE kullanımı ile işçi ile tehlike arasına bir engel konulması yoluna gidilir.